سبد خرید

ساعت شمس العماره

شما اینجا هستید

شَمس اُلعِماره یکی از بناهای تاریخی تهران، مربوط به دوره قاجار و از شاخص‌ترین بناهای کاخ گلستان است که کار ساخت آن از سال ۱۲۴۴ تا ۱۲۴۶ به طول انجامید. این عمارت به دلیل واقع شدن در قسمت شرقی کاخ گلستان که خورشید هم از قسمت شرق طلوع می کند، شَمس اُلعِماره نامیده شد.

                                                                                                 

پیش از ساخته شدن سردر باغ ملی، این ساختمان به عنوان نماد شهر تهران شناخته می‌شد. ناصرالدین شاه پیش از سفر به اروپا و با دیدن تصاویر بناهای فرنگستان، تمایل پیدا کرد بنایی مرتفع نظیر آن ها در پایتخت خود ایجاد کند تا بتواند از بالای آن، منظره شهر و دورنمای پیرامون را تماشا کند. این ساختمان به سر پرستی دوستعلی خان نظام الدوله و با معماری هنرمندانه استاد علی محمد کاشی ساخته شد. این ساختمان برای تماشای شهر تهران و اطراف آن توسط شاه و مهمانان او مورد استفاده قرار می گرفت. سبک این بنا ترکیبی از معماری سنتی ایرانی و معماری غربی است. دلیل برجسته بودن این سازه، بلندی، تزیینات و طراحی آن است. از مهم ترین تزیینات این بنا می توان به ساعتی که بر بلندای این کـاخ قرار گرفتـه است، اشاره کرد. این سـاعت هدیه ملـکه ویکتوریا به کاخ ناصر الدین شاه بوده است. کاخی که رنگ و بوی معماری اروپایی در آن محسـوس است. تهران کوچک آن زمان با آوای ناقوس این ساعت از گذر زمان آگاه می گشت. بلند بودن این صدا باعث شد تا به دستور شاه صدای آن را کمتر کنند. اما کم شدن صـدا همان و قطع صدای همیشگی ساعت همان. تنـها یک اشتباه کوچک باعث شد تا این ساعت 93 سال بی حرکت بماند و آخرین زمانی که نشان داده 6 و 10 دقیقه در سال 1304 بوده است.

سال ها این ساعت بی‌حرکت ماند تا اینکه متولیان کاخ گلستان به فکر تعمیر آن افتادند. برای این منظور افراد مختلفی به کاخ دعوت شدند تا بتوانند مشکل آن را حل کنند، اما نه تنها ساعت تعمیر نشد، بلکه تعداد بسیاری از اجزا و قطعات اصلی آن گم شد زیرا کسی موفق به درک ساختار این ساعت نشده بود. در سال 1389 محمد ساعتچی همدانی که وارث حرفه پدرش یعنی ساعت سازی است، برای این کار انتخاب شد و قول داد که بتواند آن را راه اندازی کند. او مشهورترین ساعت ساز ایران است که ساعت تاریخی مسجد سپه سالار را نیز بعد از 40 سال تعمیر و مرمت کرد. محـمـد ساعتـچی همـدانـی، سـاعـت سـاز 81 سـالـه ای اسـت کـه از 11 سـالـگی خــرابی سـاعت شمس العماره را به یـاد آورده و آرزویــش تـعمـیر و راه انـدازی آن بـود. تا اینـکـه سـرانـجام کار بازسـازی این سـاعـت تاریـخـی را آغـاز کــرد. او در مـورد مـراحـل تعمـیر این سـاعت چنیـن توضـیح داده است: “ وقتی برای تعمیر ساعت رفتم به دلیل اینکه تنها یک شاسی و چند چرخ دنده از آن باقیمانده بود، سیستم و نحوه کار ساعت را متوجه نشدم اما مسئله‌ای کــه اراده ام را بــرای بــازســازی آن قـوی‌تـرکـرد ایـن بـود کـه از یـکی از کـارمندان بازنشـسته کـاخ شنـیدم در زمــان خــدمـــت او عــــده ای خــــارجــی قصد داشـتـه انـد این سـاعت را به خارج از ایران بـرده و ساعت دیگـری به جایـش بیـاورند. ایـن مسئله نـمایــانـگر ارزش زیــاد ساعـت شمس العـمـاره اسـت که مرا تـرغیـب کـرد سـاعـت را بـازســازی کـرده و به آرزوی دیرینـه ام بـرسـم.” او چهارده ماه تمام در زیر زمین عمـارت شمس العماره روی تعـمیر اجـزای سـاعت کـار کرد و بسیـاری از قطـعات سـاعت را تـراشیده و در ساعت جا سازی نمود.

از مهم ترین مشکلات ساعت این بود که  نـــاقــوس آن یــک بـــار در زمــــان ناصــر الـدین شـــاه عـوض شـده بود و وقـتی کـار مرمـت ساعت به پایـان رسید، صدای ناقـوس، آن طـور که بایـد خـوب نبـود. خوشبـختانه ناقـوس این سـاعت ساخته شد و باز سازی آن به صورت سنتی در ایران انجام گرفت. در روز 23 آبان ماه سال 1391 دوباره صدای بلندش به گوش رسید و تهرانی ها بعد از 87 سال صدایش را شنیدند. آن هم در میان هجمه صداهـایـی که بـه مـراتب بیـشتر از صـدای سـاعت بود. صداهایی مثل رفت و آمد خودروها، بوق ماشینها و هیاهوی خیابان ناصر خسرو و بازار. در این میان ساعتچی هم به آرزویش رسید و صدای ساعت را شنید. هر چند که این ساعت تنها 10 ماه کار کرد و دوباره خوابید! چرا که این ساعت ارزشمند به دلیل ساختار خاصش نیاز به مراقبت هفتگی دارد که هزینه این نگهداری بسیار بالا است. سرانجام در سال 1395 این هزینه از سوی متولیان کاخ گلستان تأمین شده و زنگ ساعت دوباره به صدا درآمد.